YouTube kanalım için tıklayınız

(Öğrencilerimi  Sivari Hoca Instagram Hesabıma takip için bekliyorum )

KATILAR

Katılar, amorf ve kristal katılar olmak üzere ikiye ayrılır. Amorf katıların belirli geometrik şekilleri yoktur, sert ve sıkıştırılamazlar. Cam, lastik, plastik ve tereyağ amorf katıya örnek olarak verilebilir.

Belirli geometrik şekli olan sert ve sıkıştırılamayan katılara kris­tal katılar denir. Günlük hayatta karşılaşılan katıların çoğu kristal ka­tıdır. Kristal katılara tuz, iyot, elmas ve çinko örnek verilebilir. Kristal katılar, kimyasal türlerini birarada tutan kuvvetlere göre 4’e ayrılır

İyonik Katılar İyonik katıları oluşturan zıt yüklü iyonları bir arada tutan kuvvet­ler elektrostatik çekme kuvvetleridir.

İyonik katılarda genellikle anyonlar katyonlardan daha büyüktür. Bu nedenle iyonik katılarda anyonların oluşturduğu boşluklara kat­yonlar yerleşmiştir.

İyonik bileşikleri bir arada tutan güçlü etkileşimler olduğu için iyonik bileşikler serttir. İyonik katıların erime ve kaynama noktaları oldukça yüksektir. İyonik katılar elektriği iletmezler. Suda çözündük­lerinde veya eritildiklerinde elektriği iletirler.

İyonik katıların örgü yapıları ve birim hücreleri birbirinden fark­lı olabilir. NaCl (Görsel 4.2.3), CsCl, ZnS, MgO, CaF2 bileşikleri iyo­nik katılara örnektir.

Moleküler Katılar

Moleküler katılarda moleküller arasındaki çekim kuvvetleri; di­pol-dipol, London etkileşimleri ve hidrojen bağları olabilir.

Örneğin iyot (Görsel 4.2.4), kuru buz (katı CO2) ve naftalin (C10H8) gibi apolar kovalent bağlı katılarda London etkileşimleri, SO2 gibi polar katılarda, dipol-dipol etkileşimleri, H2O, NH3 ve HF bileşik­lerinin katı hâllerinde ise hidrojen bağları etkindir.

Bu etkileşimler kovalent ve iyonik çekim kuvvetlerinden daha za­yıftır. Bu nedenle moleküler katıların erime ve kaynama noktaları dü­şüktür.

Parafin, naftalin gibi bazı moleküler katılar yumuşaktır. Isı ve elektriği iletmezler.

killeri yoktur, sert ve sıkıştırılamazlar. Cam, lastik, plastik ve tereyağ amorf katıya örnek olarak verilebilir.

Kovalent Katılar Kovalent katıları bir arada tutan çok sayıda atomun güçlü kova­lent bağlarla etkileşmesidir. Ametal atomlarının elektronlarını ortak­laşa kullanması sonucunda oluşan katılardır.

Kovalent katılarda etkileşim katı boyunca her yöne uzanan bir ağ yapısı oluşturur. Bu ağ yapısında birbirine kenetlenen çok sayıda mo­lekül bulunur.

Örneğin elmasta her karbon atomu dört karbon atomuna kuvvet­li kovalent bağlarla bağlanarak sağlam bir yapı oluşturur. Bu yapı el­masın oldukça sert ve yüksek kaynama noktasına sahip olmasını sağ­lar (Görsel 4.2.5).

Diğer kovalent katıların erime ve kaynama noktaları elmas ve ku­artza (SiO2) göre daha düşüktür. Örneğin grafit, elmas gibi karbon atomlarından oluşmasına rağmen erime ve kaynama noktası elmas­tan daha düşüktür. Ayrıca grafit elmasdan daha yumuşaktır.

Kovalent katılara silisyum karbür, kuartz, silisyum nitrür örnek verilebilir.

Metalik Katılar

Metalik katılar, pozitif iyonların belirli bir düzene göre yerleşme­si ile oluşur. Metalik katılar metalik bağ ile birbirlerine bağlanırlar.Katının tamamında pozitif iyonlar serbest hareketli elektron de­niziyle çevrilmiş olarak bir arada bulunur. Elektronların hareketliliği metallere tel ve levha hâline gelme, ısı ve elektriği iletme, parlaklık gibi özellikler kazandırır.  Metallerin erime ve kaynama noktaları metalden metale değişir.